اس۴۰۰ روسی باعث بحران در روابط ترکیه و آمریکا می‌شود؟
15 شهریور 1401
اخبار ترکیه
تحویل سامانه‌های موشکی اس-۴۰۰، ترکیه و آمریکا را در آستانه بزرگترین بحران در روابط دوجانبه قرار داده، البته به عقیده کارشناسان، این بحران به اقدامات شدید منجر نمی‌شود، ولی آنکارا را از واشنگتن دور خواهد کرد.
روزنامه «کامرسانت»، چاپ مسکو امروز در تحلیلی نوشت: آمریکا و ترکیه در آستانه یکی از بزرگترین بحران‌ها در طول تاریخ روابط دوجانبه خود قرار گرفته‌اند. روز جمعه، 12 جولای (21 تیرماه) نخستین محموله از سامانه‌های دفاع ضدموشکی روسی اس-400 در پایگاه هوایی در نزدیکی آنکارا تحویل مقامات ترکیه‌ای شد.
مقامات واشنگتن طی چند ماه اخیر مکرراً اعلام کردند که تجهیزات نظامی ساخت روسیه با سیستم‌های ناتو هماهنگی نداشته و تحویل موشک‌های اس-400 به ترکیه، به تحریم‌های قابل توجهی علیه آنکارا منجر خواهد شد. به عقیده کارشناسان، صحبت بر سر اقدامات شدیدالحن نیست، ولی این مسئله باعث می شود تا ترکیه از آمریکا فاصله بیشتری بگیرد.
بر اساس اطلاعات وزارت دفاع ترکیه، روز گذشته سه فروند هواپیمای «ان-124» روسی تجهیزات مربوط به سامانه‌های موشکی اس 400 را به ترکیه انتقال دادند و این روند طی یکی دو روز آینده همچنان ادامه دارد.
در نوامبر سال 2016 برای نخستین بار اطلاعات درباره مذاکرات بین مقامات مسکو و آنکارا درباره خرید سامانه‌های موشکی اس 400 به گوش رسید. در اواسط سپتامبر سال 2017 در مسکو قرارداد مربوطه به ارزش معادل 2.5 میلیارد دلار امضا شد. ترکیه بخشی از این مبلغ را خود پرداخت کرده و بخش دیگری را در ازای اعتبار مالی که از روسیه گرفته پرداخت می‌کند.
توافقات در این باره بین آنکارا و مسکو از همان ابتدا با انتقاد جدی مقامات واشنگتن همراه شد. وزارت امور خارجه آمریکا در بهار امسال اعلام کرد که تحریم‌ها علیه ترکیه در صورت صرف‌نظر نکردن آنکارا از این معامله، بسیار جدی و قابل توجه خواهد بود. مقامات واشنگتن هشدار داده‌اند که در صورت اجرای این قرارداد، آنکارا از فهرست تولیدکنندگان و تحویل گیرندگان جنگنده‌های جدید اف-35 حذف خواهد شد. علاوه بر این، آمریکا تهدید کرده که از تحویل بیش از 100 فروند جنگنده اف-35 به ترکیه که ارزش آن بیش از 10 میلیارد دلار است نیز خوداری خواهد کرد. در ضمن پذیرش خلبانان ترکیه‌ای در برنامه آموزش پرواز با جنگنده‌های اف 35 ازهم اکنون متوقف شده است. برخی رسانه‌های گروهی آمریکایی نیز اعلام کردند که ممکن است قانون مربوط به مقابله با دشمنان آمریکا با استفاده از تحریم‌ها (CAATSA) در اقبال آنکارا نیز اعمال شود. این همان قانونی است که اقدامات محدودکننده شدیدالحنی را علیه روسیه و ایران مورد اچرا گذاشته است.
روز جمعه در مقر ناتو در بروکسل اعلام شد که نگرانی‌های عمیقی در رابطه با تحویل موشک‌های اس 400 به یکی از کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی بوجود آمده است. دفتر مطبوعاتی ناتو اعلام کرد، همانطور که "ینس استولتنبرگ" دبیر کل این سازمان پیشتر گفته، اعضای ناتو این حق را دارد که به طور مستقل درباره استفاده از انواع تسلیحات نظامی تصمیم‌گیری کنند ولی سامانه‌های موشکی روسیه با سامانه‌های سپر ضد موشکی ناتو هماهنگی و هم‌گرایی نداشته و این مسئله یک مشکل جدی بشمار می رود.
"واسیلی کاشین" کارشناس ارشد مدرسه اقتصاد دانشگاه دولتی مسکو در گفت‌وگو با این روزنامه یادآور شده است: «اگر کشوری متحد آمریکا نباشد، اصلاً نمی تواند جنگنده‌های اف-35 را خریداری کند و به محض اینکه کشوری روابطش با واشنگتن تیره شود، این هواپیماها به امریکا بازگردانده می‌شوند. سیستم جنگنده‌های اف-35 فناوری دارد که به فروشنده اجازه می دهد تا اطلاعات مربوط به وضعیت هواپیما، تعداد و مدت پروازهای آنها را ارسال می کند. بدین ترتیب اگر ترکیه در هر صورت این جنگنده‌ها را دریافت کند، عملاً به آمریکا وابسته خواهد بود.»
آنکارا تصمیم گرفته خود را از وابستگی به آمریکا رها کرده و از واشنگتن فاصله بگیرد
در عین حال "طغرل اسماعیل" کارشناس دانشگاه اقتصاد و فناوری آنکارا نیز در گفت‌وگو با این روزنامه یادآور شده است: «به طرف روسی می بایست هشدار داده می‌شد که تحویل موشک‌های اس-400 به یکی از اعضای ناتو می‌تواند منجر به آن شود که آمریکا به اطلاعات سری درباره سیستم‌های موشکی روسیه دست یابد. ولی در این مورد، روابط بسیار قابل اطمینانی بین مسکو و آنکارا وجود دارد. ضمن اینکه ترکیه وعده داده که از موشک‌های اس-400 تنها در اهداف دفاعی استفاده کند.»
به گفته این کارشناس ترک، ضمن اینکه توافقات در این باره بدون جلب موافقت ناتو صورت گرفته و آمریکا صرفا مدت‌ها است که به دنبال بهانه‌ای برای اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ترکیه میگشته و این بهانه اکنون بوجود آمده است.
"یوری ماواشی‌یف" مدیر مرکز تحقیقات ترکیه در روسیه نیز گفته است رهبران ترکیه منافع ملی کشور خود را در نظر می گیرند. مقامات آنکارا طی سالهای اخیر تلاش کردند تا تماس‌های بین المللی خود را تنوع بخشیده و برخلاف اقدامات تبلیغی گسترده از سوی واشنگتن، با همه کشورهایی که صلاح می‌دانند، از جمله روسیه و ایران،روابط حسنه‌ای داشته باشند و این سیاست مورد پسند مقامات واشنگتن قرار ندارد. به عقیده وی، در عین حال دولت دونالد ترامپ سعی می‌کند تا از اعمال تحریم‌های شدیدالحن علیه آنکارا خودداری کند، برای این که چنین اقدامی باعث می شود تا ترکیه بیش از پیش از واشنگتن فاصله گرفته و از این کشور دور شود.
البته حتی تهدید به اعمال تحریم‌های محدود کنند نیز می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد ترکیه داشته باشد و وخامت اوضاع اقتصادی ممکن است مواضع رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور و حزب حاکم این کشور که بدون این مسئله هم اخیراً دچار شکست‌های انتخاباتی شده را تضعیف‌تر کند.
